ثبت جهانی آثار باستانی استان مرکزی

سید محمد حسینی مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت ۶ مورد از آثار باستانی استان مرکزی در نوبت ثبت جهانی قرار می گیرند. این آثار عبارت اند از: بازار تاریخی اراک، محوطه خورهه محلات، منظر فرهنگی سنگ نگاره های تیمره، بافت تاریخی نراق، آتشکده آتشکوه محلات و همچنین مسجد جامع ساوه.  این امید وجود دارد که پس از ثبت جهانی آثار باستانی استان مرکزی صنعت گردشگری در این استان دچار تحول شود و این آثار ارزشمند بتوانند در سطح بین المللی به گردشگران معرفی شوند.

برای اطلاع از جزییات خبر با شیداگشت همراه شوید.

آثار تاریخی، ستاره های سپهر فرهنگی ایران

به گفته سید محمد حسینی: آثار تاریخی به عنوان ستاره های سپهر فرهنگی ایران اولویتی اساسی در فرهنگ سازی نسل های جدید دارند و عامل توسعه صنعت گردشگری هستند از این رو اداره کل میراث فرهنگی عزم خود را جزم کرده تا در سال ۹۷، گام های اجرایی جهت ثبت و معرفی جهانی آثار تاریخی ارزشمند خود را بردارد تا شاهد افقی جدید در تاریخ، هنر، فرهنگ و به خصوص گردشگری استان باشیم. اما مختصری به معرفی این آثار می پردازیم:

بازار تاریخی اراک

یکی از اولین بناهایی است که در این استان تاسیس شد. این مجموعه دارای حمام، مسجد، مدرسه، آب انبارها، گذرها و کاراوانسراها می باشد. زمان ساخت آن به دوران فتحعلی شاه قاجار بازمی گردد و سازنده آن یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری بود که این اثر تاریخی را در بافت مرکزی سلطان آباد (نام قدیم اراک) احداث کرده است. محمد حسینی درباره ثبت جهانی آثار باستانی استان مرکزی این گونه گفت که قطع به یقین در صورت مرمت و ساماندهی این مجموعه تاریخی بیشترین پتانسیل ثبت جهانی در استان متعلق به همین بنای فاخر است از این رو اداره کل در سال های گذشته مرمت های اضطراری و اصولی متناوبی را در بازار انجام داده که آخرین نمونه ی آن هزینه کرد ۲۴ میلیارد ریالی در سال ۹۶ است.

آتشکده آتشکوه محلات

این اثر باستانی یکی از مهم ترین آثار به جا مانده از دوران ایران باستان است که در دوران ساسانیان در نزدیکی شهر نیم ور قرار داشت. این ساختمان دارای اتاق های سرپوشیده ای بود که در آن ها آتش روشن می کردند. محمد حسینی درباره ثبت جهانی آثار باستانی استان مرکزی این گونه ادامه داد که: این بنای تاریخی با مصالح بوم آورد، سنگ تراورتن و ملات گچ همراه با مقداری ماسه و سنگریزه ساخته شده و نیز نمای بنا با استفاده از سنگ های تخت در اندازه های بزرگ و کوچک تزئین شده است.  این اثر در آبان سال ۱۳۱۷ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جامع ساوه

مسجد جامع ساوه یکی از اولین مسجدهایی است که در ایران و نزدیک به شهر ساوه احداث شد. این سازه در سال های مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت به نحوی که گفته می شود امروزه اثری از نمای اولیه آن باقی نمانده است. به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی بنای این مسجد با توجه به مصالح و سبک شناسی دارای چند دوره ساخت بوده که می توان به ادوار ساسانی، سلجوقی، ایلخانی و صفوی اشاره کرد. مصالح به کار رفته در این بنا شامل آجر، خشت، ملات گچ و گل بوده که با تزیین گسترده گچ بری در محراب با نقش گره های هندسی کتیبه ها و آیات قرآنی در دو ردیف چشم نواز شده و همینطور دور تا دور گنبد با کاشی شش ضلعی به رنگ فیروزه ای تزیین شده است.

سنگ نگاره های تیمره

سنگ نگاره های تیمره از دیگر موارد ثبت جهانی آثار باستانی استان مرکزی می باشد که نشان دهنده تمدن کهن در این منطقه هستند. این مجموعه شامل بیش از ۲۱ هزار قطعه می شود و به بهشت سنگ نگاره‌ های ایران مشهور است و تاریخ خط، زبان، نمادها، آیین‌ ها و حتی محیط اقلیمی را از منظر سنگ نگاره‌ ها می ‌توان مورد مطالعه قرار داد. این آثار در دره ای در چهل کیلومتری جنوب شرق شهرستان خمین واقع شده است این سنگ نگاره ها را شاید بتوان عمیق ترین ریشه تاریخی استان نامید.

محوطه خورهه محلات

محوطه تاریخی خورهه محلات از آثار تاریخی به جا مانده از دوره اشکانی، اسلامی و سلجوقی است که ۳ هزار متر مربع وسعت دارد و از یک بنای اربابی شامل: بخش درونی، اتاق‌ های متعدد و محوطه بیرونی تشکیل شده است. اکثر قسمت های این بنای قدیمی فرو ریخته است و تنها ۲ ستون متشکل از ۶ قطعه سنگ با مجموع ارتفاع ۸ متر، بقایای فرو ریخته ستون ‌ها، بخشی از دیواره‌ های سنگی، گورها و آثار به دست آمده در ۶ مرحله عملیات کاوش در این منطقه به جا مانده است. به گفته سید محمد حسینی این ستون ها که باقی مانده ای از عمارتی سترگ در منطقه بوده را شاید بتوان متفاوت ترین نوع معماری در سراسر استان دانست چراکه شباهت ستون های باقی مانده به بنای جهانی تخت جمشید یکی از جاذبه های منحصر به فرد این بنای تاریخی است.

بافت تاریخی نراق

شهر نراق با داشتن بافت شهری دوره قاجار یکی از زیبا ترین و دست نخورده ترین بافت های تاریخی کشور است. تلفیق بافت تاریخی شهر نراق با معماری درون گرا و آب قنات حاج الله داد نمونه ای کم نظیر از بافت های تاریخی کشور را به وجود آورده است که می تواند مکانی مناسب و بکر برای تحقیق دانشجویان رشته معماری، شهر سازی، مردم شناسی و رشته های علوم انسانی  باشد که چگونه طراحان قدیم آسایش و آرامش را برای ساکنان شهر ها فراهم می آورده اند. بافت تاریخی نراق نیز از مواردی است که در لیست ثبت جهانی آثار باستانی استان مرکزی قرار دارد.